Học tập chủ động với STEAM không chỉ là một phương pháp giáo dục mà còn là chìa khóa giúp trẻ rèn luyện tư duy độc lập, khả năng giải quyết vấn đề và khơi dậy sự sáng tạo. Khi trẻ chủ động học hỏi, các em không chỉ tiếp thu kiến thức hiệu quả hơn mà còn biết cách áp dụng vào thực tế, nuôi dưỡng niềm đam mê khám phá thế giới xung quanh. Vậy làm sao để giúp trẻ phát triển tư duy học tập chủ động? Hãy cùng khám phá những phương pháp hiệu quả dựa trên STEAM – mô hình giáo dục đa ngành mang đến hành trang vững chắc cho tương lai!
Học tập chủ động là gì?
Học tập chủ động (Active learning) là quá trình trẻ tự giác tìm hiểu, khai thác và đào sâu kiến thức dựa trên sự tò mò và nhu cầu cá nhân, thay vì phụ thuộc hoàn toàn vào giáo viên hay cha mẹ. Khi trẻ chủ động học, các em không chỉ tiếp thu tốt hơn mà còn rèn luyện kỹ năng tư duy phản biện, tinh thần tự chịu trách nhiệm và khả năng giải quyết vấn đề linh hoạt.
Học tập chủ động và STEAM là bộ đôi vàng giúp trẻ phát triển toàn diện
STEAM – viết tắt của Science (Khoa học), Technology (Công nghệ), Engineering (Kỹ thuật), Arts (Nghệ thuật) và Mathematics (Toán học) – là mô hình giáo dục lý tưởng giúp trẻ học tập chủ động thông qua thực hành, dự án và trải nghiệm thực tế. Phương pháp này không chỉ giúp trẻ phát triển toàn diện mà còn khuyến khích sự sáng tạo và tư duy logic.
Xem thêm: STEAM là gì? Hiểu về giáo dục STEAM đầy đủ và chính xác
Cách giúp trẻ học tập chủ động với STEAM
Khuyến khích trẻ đặt câu hỏi
Trẻ em vốn dĩ tò mò về thế giới xung quanh, và việc đặt câu hỏi là cách tuyệt vời để kích thích tư duy của trẻ. Cha mẹ và giáo viên có thể khơi gợi sự hứng thú của trẻ bằng những câu hỏi như:
-
"Tại sao bầu trời lại có màu xanh?"
-
"Vì sao nước lại bay hơi?"
-
"Điều gì sẽ xảy ra nếu chúng ta thay đổi một thành phần trong thí nghiệm này?"
Ngoài ra, ba mẹ hãy khuyến khích trẻ tự tìm kiếm câu trả lời bằng cách quan sát, nghiên cứu và thử nghiệm thay vì chỉ đơn thuần cung cấp đáp án.
Đặt câu hỏi là cách tuyệt vời để kích thích tư duy của trẻ
Tạo môi trường học tập sáng tạo và hứng thú
Môi trường học tập đóng vai trò quan trọng trong việc nuôi dưỡng tinh thần học tập chủ động. Một góc học tập đầy màu sắc với sách, đồ chơi giáo dục và vật dụng sáng tạo sẽ kích thích trẻ khám phá.
Thay vì bắt trẻ học thuộc, hãy kết hợp giữa học và chơi. Ví dụ, bạn có thể giúp trẻ học bảng cửu chương bằng cách chơi trò đếm số với các khối LEGO đầy màu sắc hoặc ứng dụng toán học thực tế vào các trò chơi hàng ngày. Khi trẻ thấy học tập là niềm vui, chúng sẽ tự nhiên tiếp thu kiến thức mà không cần bị ép buộc.
Học thông qua thực hành và thí nghiệm khoa học
Trẻ em học tốt nhất khi được thực hành. Các hoạt động STEAM như lắp ráp mô hình LEGO, thiết kế robot hay thực hiện thí nghiệm khoa học không chỉ giúp trẻ hiểu bài nhanh hơn mà còn thúc đẩy khả năng sáng tạo và giải quyết vấn đề.
Cha mẹ có thể hỗ trợ bằng cách cung cấp tài liệu, video hướng dẫn hoặc bộ dụng cụ học tập như LEGO Education, Arduino… Khi trẻ được tự tay làm và khám phá, niềm đam mê học hỏi sẽ ngày càng lớn mạnh.
Sử dụng ghi chú và sơ đồ tư duy
Việc viết và ghi chú giúp trẻ hệ thống hóa kiến thức hiệu quả hơn. Khi trẻ tự tay tóm tắt bài học, não bộ sẽ xử lý thông tin một cách sâu sắc hơn, giúp việc ghi nhớ trở nên dễ dàng.
Kết hợp với sơ đồ tư duy – sử dụng hình ảnh, màu sắc và từ khóa – trẻ có thể tổ chức thông tin theo cách logic, trực quan và dễ hiểu hơn. Đây là công cụ hỗ trợ tư duy phản xạ và khả năng tổng hợp tuyệt vời.
Học theo dự án và làm việc nhóm
Thay vì học lý thuyết đơn thuần, hãy để trẻ tham gia các dự án thực tế để giúp trẻ phát triển kỹ năng làm việc nhóm, tư duy phản biện và khả năng giải quyết vấn đề một cách linh hoạt.
Tham gia các dự án giúp trẻ phát triển kỹ năng làm việc nhóm và tư duy sáng tạo
Ví dụ, trong dự án STEAM “Xây cầu bằng tăm tre”, mỗi thành viên sẽ cùng nhau thảo luận, kết hợp kiến thức khoa học để tìm hiểu về lực và kết cấu, ứng dụng công nghệ và kỹ thuật để lắp ráp, vận dụng toán học để tính toán kích thước và tỷ lệ, đồng thời thể hiện khả năng sáng tạo qua việc trang trí. Hoạt động này không chỉ rèn luyện tư duy logic mà còn khơi dậy trí tưởng tượng phong phú, giúp các em phát triển toàn diện.
Xem thêm: Dạy học theo dự án và STEAM: Bộ đôi vàng cho trẻ học không giới hạn
Lên kế hoạch quản lý việc học
Trẻ sẽ hình thành thói quen tự quản lý việc học bằng cách sử dụng bảng kế hoạch, danh sách công việc hoặc sổ tay ghi chép. Khi trẻ có trách nhiệm với tiến độ học của mình, chúng sẽ dần rèn luyện được tính tự giác và kỹ năng tổ chức hiệu quả.
Ứng dụng công nghệ vào học tập
Trong thời đại số, công nghệ là công cụ tuyệt vời để hỗ trợ trẻ học tập chủ động. Các công cụ STEAM phổ biến, các bộ học cụ LEGO Mindstorms EV3, LEGO SPIKE Prime và ứng dụng lập trình tại Mykingdom STEAM không chỉ giúp trẻ lắp ráp robot mà còn dạy các em lập trình, phát triển tư duy logic và khả năng giải quyết vấn đề.
Hàng loạt sản phẩm robotics của trẻ khắp thế giới đã ra đời từ các khóa học của LEGO Education, như robot vượt chướng ngại vật, robot nhảy theo nhạc, robot thể thao… chứng minh học tập chủ động qua STEAM hiệu quả với trẻ em ở nhiều cấp học.
Học tập chủ động với STEAM không chỉ giúp trẻ tiếp thu kiến thức hiệu quả hơn mà còn là nền tảng để các em thành công trong tương lai. Bằng cách áp dụng các phương pháp trên, cha mẹ có thể đồng hành cùng con trong hành trình khám phá tri thức đầy cảm hứng. Hãy bắt đầu ngay hôm nay – dù chỉ bằng một câu hỏi nhỏ hay một buổi chơi sáng tạo LEGO hay lập trình robot – để giúp con bạn khám phá thế giới theo cách riêng của mình ba mẹ nhé!
